اگر یک دوربین حرفه ای مدرن با رزولوشن بالا دارید اما گاهی با بدقلقی دوربین خود مواجه می شوید نگران نباشید ؛ دوربین شما عیب و ایرادی ندارد ! احتمالا با مشکل شوک شاتر دست به گریبانید !
با پیشرفت تکنولوژی ، چم و خم عکاسی حرفه ای و اصولی نیز افزایش پیدا میکند . در واقع برای اینکه لقب عکاس حرفه ای را به نام خود ثبت کنید ، بهتر است کمی بیشتر غرق در دنیای ساده و به ظاهر پیچیده ی عکاسی شوید .
قبل از هرچیز بهتر از اتهام شوک شاتر بیچاره ، پرده برداری کنیم. اصلا شوک شاتر چیست ؟ چرا به وجود می آید و چه کنیم که به وجود نیاید ؟
قدم اول : شوک شاتر چیست؟
شوک شاتر به زبان ساده، ارتعاش و لرزشی است که به‌خاطر مکانیسم حرکت شاتر دوربین در ابتدای فرایند نوردهی به‌وجود می‌آید. با افزایش محبوبیت دوربین‌های رزولوشن بالا، مشکل شوک شاتر هم برجسته‌تر شده است. از آنجا که در فرایند معمول ثبت عکس توسط دوربین دیجیتال به شروع و خاتمه‌ی نوردهی توسط شاتر نیاز داریم، مکانیسم حرکت شاتر در ابتدای نوردهی کاملاً تأثیرگذار است و در اکثر موارد، باعث حرکت دوربین و تار شدن تصویر می‌شود. نتیجه‌ی کار هم قطعاً نامطلوب خواهد بود، انگار عکس‌ها با اپرچرهای بسته مثل f/16 گرفته شده‌اند. (برای آشنایی سریع و آسان با دیافراگم اینجا را کلیک کنید)
در بدترین حالت و اگر از سرعت پایین شاتر استفاده کنید، شاید حتی تکرار جزئیات را در لبه‌های سوژه ببینید. به طور خلاصه، شوک شاتر مشکلی واقعی و بزرگ است.
اگرچه شوک شاتر همیشه وجود داشته، ولی مشکل در دوربین‌های رزولوشن بالا و مدرن برجسته‌تر است. تولیدکنندگان با افزایش مداوم رزولوشن، فیلترهای پایین‌گذر را هم حذف کرده و لنزهای فوق‌العاده باکیفیتی را به بازار آورده‌اند تا بالاترین دقت و قدرت تفکیک را برای هر پیکسل سنسور داشته باشیم. به همین خاطر عکاسان نیز انتظار بسیار بالایی از دوربین‌های جدید دارند. در چنین وضعیتی اگر به‌خاطر لرزش ناشی از حرکت شاتر به عکس دلخواه نرسند، از خرید خود ناامید شده و دوربین یا لنز را مقصر قلمداد می‌کنند.
خوشبختانه در اکثر دوربین‌های دیجیتال جدید، روشی برای حل این مشکل وجود دارد. تولیدکنندگان دوربین می‌دانند که اگر بتوانند مکانیسم حرکت شاتر را در ابتدای نوردهی کنترل کنند، شوک شاتر به طور کامل از بین خواهد رفت؛ به همین خاطر قابلیت سودمندی به نام EFCS یا «شاتر الکترونیکی front-curtain» را معرفی کرده‌اند. به دو تصویر زیر نگاه کنید تا ببینید شوک شاتر چه تأثیری دارد و EFCS چگونه می‌تواند این مشکل را در دوربین‌های دیجیتال مدرن حل نماید:
-%d8%af%d8%b3%d8%aa%d9%87%e2%80%8c%d8%a8%d9%86%d8%af%db%8c-%d9%86%d8%b4%d8%af%d9%87 5c7cb9df95082 – چالشی به نام شوک شاتر و راه های مقابله با آن
قدم دوم : شوک شاتر را چگونه حذف کنیم؟
متأسفانه تنها روش برای حذف کامل شوک شاتر، روشن کردن قابلیت EFCS از طریق منوی تنظیمات دوربین است. هدف نهایی این است که دوربین، شاتر را باز کرده و نوردهی به سنسور را انجام دهد، به نحوی که در ابتدای نوردهی درگیر نشود. سپس دوربین فرایند نوردهی را به شکل الکترونیکی انجام داده و شاتر مکانیکی را فقط در انتهای نوردهی فعال میکند (یا اگر شاتر الکترونیکی فعال شده باشد، آغاز و پایان نوردهی کاملاً به شکل الکترونیکی و بدون درگیر شدن شاتر مکانیکی انجام می‌شود).
مشکل این است که دوربین شما باید قابلیت EFCS را برای این کار داشته باشد. بنابراین اولین گام این است که وارد منوی تنظیمات دوربین شده یا حتی به دفترچه راهنمای دوربین مراجعه کنید تا ببینید اثری از این قابلیت هست یا خیر. اگر با دوربین‌های نیکون عکس می‌گیرید، قابلیت مورد بحث را با عنوان Electronic front-curtain Shutter در منوی Custom Setting و قسمت Shooting/Display خواهید دید.
-%d8%af%d8%b3%d8%aa%d9%87%e2%80%8c%d8%a8%d9%86%d8%af%db%8c-%d9%86%d8%b4%d8%af%d9%87 5c7cb9e4439ae – چالشی به نام شوک شاتر و راه های مقابله با آن
دیگر دوربین‌ها ممکن است این قابلیت را با عنوانی متفاوت یا در بخش دیگری از منوی تنظیمات جا داده باشند. برای آگاهی از نحوه فعال کردن این ویژگی در دوربین‌های مختلف به راهنماهای موجود مراجعه کنید.
اگر قابلیت EFCS را در دوربین خود نمی‌بینید، متأسفانه راهی برای غلبه بر این مشکل ندارید. البته همچنان می‌توانید از روش‌های دیگر برای کاهش لرزش دوربین استفاده کنید (مانند mirror slap یا مانند آن) اما از دست شوک شاتر خلاص نمی‌شوید.
راهکار حذف شوک شاتر در دوربین‌های نیکون D810، D850 و سری Z
اگر از دوربین‌های نیکون D810 یا D850 استفاده می‌کنید، بهتر است بدانید برای حذف شوک شاتر به گام‌های ویژه‌ای نیاز دارید. بعضی عکاس‌ها فکر می‌کنند فقط با فعال کردن EFCS در دوربین‌های DSLR به شوک شاتر پایان می‌دهند، ولی اصلاً اینگونه نیست. در بعضی حالت‌های عکاسی، فعال کردن EFCS هیچ تأثیری ندارد! بیایید این گام‌های ویژه را برای حذف شوک شاتر در نیکون D810 و D850 مرور کنیم.
راهکار حذف شوک شاتر در نیکون D810 :
پس از فعال کردن EFCS از طریق منوی تنظیمات Custom باید در حالت Mirror Up یا Mup باشید، ولی فرقی نمی‌کند با منظره‌یاب عکس می‌گیرید یا با نمایشگر (Live View). شاید عجیب به نظر برسد، چون در حالت Live View شاتر به طور کلی باز است، پس چرا باید مشکل شوک شاتر ایجاد شود؟ این سؤال را باید از مهندسین نیکون پرسید، چون به جز در حالت Mirror Up در تمامی حالت‌های عکاسی D810 شاهد درگیر شدن شاتر در ابتدای نوردهی هستیم. برای حذف شوک شاتر در نیکون D810 باید مراحل زیر را دنبال کنید:
قابلیت EFCS را از منوی تنظیمات Custom و قسمت Electric Front-Curtain Shutter فعال کنید
حالت رهاسازی شاتر را روی Mirror Up قرار دهید
شاتر را یک بار برای بالا بردن آینه و شاتر، و بار دوم برای ثبت عکس رها کنید
پیشنهاد من این است که حالت Live View را قبل از رها کردن شاتر فعال کنید، ولی اجباری به این کار نیست، چون می‌توان با فعال کردن گزینه تأخیر نوردهی (Exposure Delay) و تنظیم آن روی حدود ۳ ثانیه اثر مشابهی را ایجاد کرد. در این حالت پس از رها کردن دکمه شاتر برای بار اول، آینه و شاتر بالا رفته و در مرتبه دوم، نوردهی با ۳ ثانیه تأخیر انجام می‌شود. بنابراین هر دو روش جواب می‌دهند.
به خاطر داشته باشید که به جز در حالت Mirror Up، گزینه EFCS هیچ تأثیری در دوربین نیکون D810 نخواهد داشت.
فعال کردن گزینه EFCS در نیکون D850
در نیکون D850 قابلیت EFCS در سه حالت مختلف عمل میکند: حالت Q یا بی‌صدا، حالت Qc یا بی‌صدای پیوسته، و حالت Mup. در نتیجه فرایند حذف شوک شاتر کمی با نیکون D810 متفاوت خواهد بود. گام‌های زیر را دنبال کنید:
قابلیت EFCS را از منوی تنظیمات Custom و گزینه Electronic Front-Curtain Shutter فعال کنید
حالت رهاسازی شاتر را روی یکی از سه گزینه فوق یعنی Q، Qc یا Mup قرار دهید
شاتر را یک مرتبه برای بالا بردن آینه و شاتر، و بار دوم برای ثبت عکس رها کنید
همان پیشنهادات فوق برقرارند، یعنی بهتر است Live View را قبل از رها کردن شاتر فعال کرده تا ضربه آینه را کاهش دهید، یا تأخیر نوردهی را روی سه ثانیه تنظیم نمایید.
البته EFCS روی D850 هم همانند D810 محدودیت دارد، چون حداکثر سرعت شاتر را روی یک/دوهزارم ثانیه در حالت‌های Q، Qc یا Mup محدود میکند. پس اگر می‌بینید که نمی‌توانید سرعت شاتر را از یک/دوهزارم ثانیه بیشتر کنید، احتمالاً گزینه EFCS را فعال کرده‌اید یا در حالت Q، Qc یا Mup قرار دارید. برای غلبه بر این مشکل باید حالت عکاسی دیگری انتخاب کرده یا EFCS را خاموش نمایید، و در حالت Silent Live عکاسی کنید تا حداکثر سرعت شاتر به یک/هشت‌هزارم ثانیه افزایش یابد.
فعال کردن EFCS روی نیکون Z6 و Z7
اگر با دوربین‌های میرورلس نیکون Z6 یا Z7 عکس می‌گیرید، محدودیت‌های فوق را فراموش کنید. فقط کافیست EFCS را فعال نمایید و محدود به حالت عکاسی خاصی نیستید (در واقع بیشتر دوربین‌های میرورلس اینگونه هستند). از آنجا که شاتر در دوربین‌های میرورلس همواره بالاست، به شکل پیش‌فرض در آغاز نوردهی شاهد درگیر شدنش نیستیم. بنابراین حذف شوک شاتر کاملاً ساده است:
قابلیت EFCS را در منوی تنظیمات Custom و گزینه Electronic Front-Curtain Shutter فعال کنید
شاتر را رها کنید
البته در نظر داشته باشید که در این حالت، باز هم حداکثر سرعت شاتر به یک/دوهزارم ثانیه محدود خواهد بود.