نظرات راجع به استفاده از فیلتر UV بسیار است . برخی از عکاسان همیشه از این فیلتر استفاده می کنند و برخی دیگر چندان میانه خوبی با آن ندارند . شما جزو کدام دسته هستید ؟ انتخاب درست چیست؟ استفاده کردن یا استفاده نکردن ؟
آیا اجباری به استفاده از فیلتر UV بر روی لنز وجود دارد ?
تعداد عکاسانی که به طور دائم از فیلتر UV بر روی لنز خود استفاده می کنند بسیار است. یعنی اغلب عکاسات عقیده دارند استفاده کردن از آن بهتر از استفاده نکردن از آن است . سوای که مطرح می شود این است که انتخاب درست چیست ؟
این سوال ، بین عکاسان حرفه ای و آماتور بسیار رایج است . اما کماکان این سوال جزو سوال های بی پاسخ باقی مانده است و هیچ جواب قطعی راجع به آن ارائه نشده ست .
فرض را بر این می گذاریم که کیفیت اپتیکال فیلتر UV مشابه به المان های استفاده شده در خود لنز است . این فرض عموما برای فیلتر های جواب می دهد که چند پوششه هستند و محصول سازندگان معتبر به حساب می آیند ، در مورد فیلتر های ارزان تر قطعا نتیجه به صورت دیگری است .
همانطور که از نام این فیلتر مشخص است ، این فیلتر از ورود نور UV به لنز و سنسور جلوگیری می کند و باعث حذف هاله آبی را از عکس هایی می شود که در نور آفتاب شدید گرفته شده اند .
اما با کمال تاسف ، این استدلال برای دوربین های دیجیتال امرزوه کاملا نادرست است !
کارکرد فیلتر UV اغلب برای دوربین های فیلم قدیمی ضروری بود چراکه فیلم این دوربین ها شدیدا به نور حساس بودند .
تجربه ثابت کرده است که برای برخی لنز ها ، یک فیلتر UV می تواند باعث کاهش حاشیه های بنفش ظاهر شده در حاشیه تصویر شود .این حاشیه های بنفش که ناشی از خطای رنگ طولی می باشد ، فقط در شرایط خاص مهمان تصاویرتان می شود و قرار نیست که با این حاشیه های رنگی ایجاد عکس شما به صورت تمام و کمال از رده خارج به حساب بیاید .
در محافظت فیلتر از لنز هیچ شکی نیست !
کلا مقوله محافظت بر دو نوع است :
- اولا ، محافظت در برابر آسیب های فیزیکی یا افتادن لنز یا دوربین
- دوما ، محافظت در برابر عوامل خارجی روی لنز مانند غبار ، کثیفی ، لکه و خراش
در توضیح شماره یک باید بگوییم که باز هم ادله علمی پشت این ادعا نیست ولی قطعه هر چیزی که بتواند به فیلتر آسیب برساند ، می تواند به لنز هم آسیب وارد کند. نمی توان مدعی بود اگر از فیلتر استفاده کنیم ، احتمال صدمه های قید شده در مورد یک کاهش می یابد .
اما مسلما فیلتر از لنز در مقابل گرد و غبار و خراشیدگی ناشی از تمیز کردن آن جلوگیری می کند و می تواند فاکتور مهمی در این زمینه باشد .
فیلتر باعث کاهش کیفیت عکس می شود
این ادعا از لحاظ تئوری درست است ( استثنا هم داریم خصوصا برای لنز هاییکه اختصاصا برای استفاده با فیلتر طراحی و پیاده سازی شده باشند ) . هرچند ، البته بنظر می رسد کاهش کیفیت عکس بسیار کم باشد و این سوال مطرح می شود که : آیا از دست دادن کیفیت عکس برای شما بعنوان عکاس مهم است ?
برای پاسخ به این سوال ، بررسی جنبه های زیر ضروری است :
درخشندگی و محوی عکس ها
من مفهوم درخشندگی را پوشش سرتاسری عکس ( یا بخشی از عکس ) به علت نورهای سرگردان معنی می کنم. با آن که عکس های محو عکس های جانبی از منابع نور خیلی روشن ، عموما خارج از فوکوس ، هستند و برخی اوقات خطای رنگی و آستیگماتیسم را بخوبی نشان می دهند .
هر دو تصویر درخشنده و محو به خاطر بازتاب های خارج از پیشبینی یا پراکندگی از سطوح بی پوشش بین لنز و بدنه دوربینبه وجود می آیند . لنزهای جدید دارای بیش از 15 المان می باشند و اضافه کردن یک المان اضافی ( فیلتر ) ، شاهد تغییر آنچنانی در کیفیت عکس نخواهیم بود.
در واقع هرگز نمونه متقاعد کننده ای را مشاهده نشده که نشان دهد وجود یک فیلتر با کیفیت ، فاکتور هایی مثل درخشندگی را تحت تاثیر قرار دهد .
هر چند ، شرایط خاصی وجود دارند که در آنها وجود فیلتر موجب ثبت عکس های محو می شود . با استفاده از لنز ها ، هنگامی که در نوردهی کامل استفاده می شوند ، نور بازتاب شده از سنسور که به سمت لنز باز برگشت میخورد ممکن است از صفحه پشتی فیلتر به داخل دوربین منعکس شود و در خلاف جهت محور اپتیکال ، عکس محو ایجاد کند .
در هر دو تصویر بالا شاهد نوردهی بیش از اندازه هستیم و عکس ها به صورت محسوس تری محو شده اند . تنها نور های خیلی سفید و روشن عکس های محو ایجاد می کنند . کم پیش می آید که در عکس هایی که در روز ثبت می شوند ، محوی ایجاد شود مگر اینکه خورشید کاملا در فریم حضور داشته باشد .
حواستان باشد که درخشش شدیدی در محدوده نورافکن ها به وجود آمده که در هر دو عکس به یک اندازه است . نورافکن های سمت چپ درخشندگی قدرتمندتری ایجاد کرده اند که در هر دو عکس می تواند به عنوان یک ایراد معرفی شود . همچنین فاصله خود نور افکن ها و تیرگی مایل به ارغوانی که جرثقیل در سمت چپ عکس را کاملا احاطه کرده ، در کیفیت عکس بی تاثیر نیست .
اتلاف نور
تا به حال نمونه ای متقاعد کننده مشاهده نشده که یک فیلتر UV مرغوب موجب اتلاف نور قابل ملاحظه ای بشود .
اتلاف رزولوشن
همچنین هنوز نمونه متقاعد کننده ای مشاهده نشده که فیلتر مرغوب تاثیری روی لنزهای معمولی داشته باشد . فیلتر های مرغوب از لحاظ اپتیکالی باید کاملا مسطح و صاف داشته باشند که در مسیر باریکه های نور عبور کننده از لنز ، ایجاد مزاحمت نکند . اگر کمترین نوسان در سطح همواری لنز وجود داشته باشد ( مثلا بکارگیری یک فیلتر خیلی ارزان) ، تاثیر چشم گیری روی نقطه تلفوتو لنز شاهد خواهیم بود .
نتیجه گیری :
به طور کلی می توان گفت هیچ اجباری برای استفاده یا عدم استفاده از این فیلتر وجود ندارد. بجز زمانی که معذوریت یا دلیل قانع کننده ای وجود داشته باشد . مثلا برای جلوگیری از ثبت تصاویر محو در فوکوس ، استفاده از این فیلتر خوب است . بهتر است برای هر لنز یک فیلتر UV مجزا داشته باشید . اگر دوست دارید همیشه لنز های تمیزی و آماده به کاری داشته باشید این لنز ها همیشه به کارتان خواهد آمد .
(برای آموزش نحوه تمیز کردن تجهیزات دوربین از جمله فیلتر اینجا را کلیک کنید)